کد مطلب:30591 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اعتقادات

پسري بيست سالهام كه با مشكلات عديدهاي رو به رو هستم، مانند دوري از اجتماع، كم رويي، عدم توفيق در دوست يابي، عدم اعتماد به نفس، انزوا، استمنا و افت تحصيلي، دو سال است كه در كنكور شركت ميكنم، ولي قبول نشدهام. از نظر خانوادگي مشكل ندارم، پدر و مادر متدين دارد و از خانواده شهدا هستم، براي رفع مشكلات مرا راهنمايي كنيد.

برادر محمود بلوري از اين كه با ما مكاتبه نمودهايد سپاسگزاريم و از اين كه مشكلات روحي خود را به طور مفصل و با ژرف نگري و محاسبه دقيق بر روي كاعذ آورده و به خوبي بيان داشتهايد متشكريم. به نظر مما يم كقدم بزرگ را در حل مشكل كه شناسايي و بررسي علل و ريشههاي ناهنجاري است، به خوبي برداشتهايد. قطعا اين معرفت و شناخت شما را در حل معضل ياري خواهد كرد.

با مرور محتواي نامه ميتوان اظهار داشت كه زمينههاي كم رويي در شما وجود داشته و با اين روحيه برخورد شايستهاي صورت نگرفته است. عوامل خانواده و محيط مدرسه ناخواسته به اين معضل دامن زدهاند و اين عامل مهمي در گرايش شما به سمت خود ارضايي و استمنا تلقي ميشود:

به نظر روان شناسان يكي از علل انحراف جنسي جوانان، ناكاميها از جانب محيط و اجتماع است. (1)

از آن طرف استمنا نيز در انزوا و گوشهگيري تأثير ميگذارد. يكي از روان شناسان معتقد است استمنا، جوان را بسيار خسته ميكند و در طبايع حساس تولي وسواس و ترديد عجيبي مينمايد، به طوري كه افراد مبتلا به آن، همواره خجل و شرمسار هستند و خود را مجرم ميپندارند. (2)

بنابر اين بين خود كم بيني و استمنا رابطه متقابل وجود دارد. از اين رو درمان يكي بدون ديگري نتيجه مطلوبي نخواهد داشت و كم رويي نشانهاي از احساس حقارت و خود كم بيني است. به نظر روانشناسان احساس حقارت دلائل مختلفي دارد كه مهمترين آن عبارتند از:

1 - معمولا افراد جامعه موفقيت مدارند و دوست دارند در امتحانات بهترين نمرات را بگيرند و حرف اول را بزنند.

2 - هر يك از ما در جريان مبارزه براي دست يافتن به ايده آل هايمان پيوسته خود واقعي خويش را با خود ايده آل مقايسه ميكنيم و اين كار را حتي با علم بهاين كه احتمالا غير منصفانه است، انجام ميدهيم، مثلا نوجوان موفقيت ورزشي را در حد يك ورزش كار حرفهاي از خود انتظار دارد و در پيشرفتهاي تحصيلي كه بر اساس معيارهاي بزرگسالان ارزيابي ميشود، در كلاس احساس حقارت ميكند، زيرا مطلب يا كاري نيست كه داوطلب گفتن و يا انجام آن باشد و كس ديگري بهتر از او آن را نگويد و يا انجام ندهد.

از آن جا كه بسياري از نوجوانان معمولا مفاهيم غير واقع بينانهاي از تواناييها و سطح آرزوهاي خويش دارند، هنگامي كه به هدفها و آمال خويش نميرسند، احساس بي كفايتي ميكنند. ممكن است ما درباره نقاط مثبت و موفقيتهاي ديگران قاضي خوب باشيم، ولي در مورد شكستهاي خويش قاضي با انصافي نباشيم.(3)

تنها راه مقابله با كم رويي و احساس حقارت، خود باوري است. مطمئن باشيد اگر خود را پيدا كنيد ميتوانيد در برابر ترس دروني بايستيد. خودباوري در سايه تلقين و شناخت استعدادها و پافشاري بر نقاط مثبت حاصل ميشود. افراد با اراده نميگذارند شكستها و نا كامي آنها را از پاي درآورد. آنها از هر شكستي درس پيروزي ميگيرند. به قول صائب تبريزي:

ما شيشهايم و باك نداريم از شكست

شيشه چو بيشتر شكند، تيزتر شود

بيان جملههايي از قبيل: اگر اين كار را كرده بودم و اگر فلان كار را نميكردم، اگر بهتر فكر ميكردم و غيره به گونهاي فاصله گرفتن از آينده و موفقيتهاي احتمالي است. نخستين گام جهت كسب اعتماد به نفس، پذيرفتن گذشته و نگاه به آينده و توجه به اين واقعيت است كه گذشته است و آن را نميتوان تغيير داد. در حقيقت آينده را انديشه و تلاش ما ميآفريند.

همواره بكوشيد خود را نه با شكست بلكه با موفقيتهاي خويش بسنجيد كه بحمداللَّه نقاط قوت و موفقيتهاي بسياري در شما يافت ميشود، مانند داشتن پدر و مادري متدين و سخت كوش، از خانواده شهيد بودن، درك صحيح از مسائل، قدرت تحليل مشكلات، استعداد خوب و قابل تحسين، علاقه به تحصيل و انگيزه اصلاح.

راههاي تحصيل اعتماد به نفس را در جزوهاي كه ضميمه نامه ميشود ذكر كردهايم. با دقت مطالعه فرماييد. اما آن چه توصيهاش ضروري به نظر ميرسد آن است كه سعي كنيد تجربه موفقي در زندگي پيدا نماييد و به پيروزي كوتاه مدت فكر كنيد، مثلا اگر در رشته خاصي ذوق داريد مانند كامپيوتر، نقاشي و خطاطي در دورههاي مربوطه شركت كنيد و يك تجربه موفق را در كارنامه خود ثبت نماييد. اين امر ميزان اعتماد به نفس شما را افزايش خواهد داد. به رغم ميل باطني خود، با مخالفت با خواستههاي نفساني يا دوستان صالح معاشرت كنيد و خود را از انزوا نجات دهيد. اين امر در اولويت نخست قرار دارد. براي شروع اين كار مثلا در نماز جماعت مسجد محل شركت كنيد و به مرور زمان در گروههاي مختلف بسيج يا انجمن اسلامي حضور يابيد و لياقت و كارداني خود را اثبات كنيد.

شما خواه ناخوه با اجتماع سر و كار داريد و در آينده بايد با مردم برخورد داشته باشيد و اين امر نياز به تجربه آموزي دارد. ممكن است در برخورد اول آن طور كه ميخواهيد همه چيز فراهم نشود، ولي مطمئن باشيد با ادامه معاشرت، مراحل موفقيت را پشت سر خواهيد گذاشت.

افت تحصيلي شما معلول فشار روحي و خود ارضايي و تشتت فكري و هيجانات مربوط به بحران بلوغ و بحران هويت است. در حال حاضر بايد آن را فراموش كنيد و با گذر از اين مرحله بار ديگر ميتوانيد به پيشرفت تحصيلي نائل گرديد.

در مورد استمنا خوشحاليم كه تصميم بر ترك گرفته و قدمهايي در اين باره برداشتهايد. با تقويت ايمان و باورهاي مذهبي و رابطه با خدا و تمرين و تلقين و رژيم صحيح غذايي و ورزش و پرهيز از اسباب و صحنههاي شهوتانگيز مانند نگاه به نامحرم، ديدن فيلمها و عكسهاي مبتذل و ازدواج در اولين فرصت، ميتوانيد از اين دام مهلك رهايي يابيد. جزوهاي در اين باره ارسال ميشود.

پي نوشتها:

1 - دكتر احمدي، روانشناسي نوجوانان و جوانان، ص 120.

2 - همان، ص 121.

3 - دتر نوابي نژاد، رفتارهاي بهنجار و نابهنجار، ص 95 - 94 با تلخيص.